Kościół parafialny Trójcy Świętej (Kolegiata Wejherowska)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Powstał w 1643 r. z fundacji i hojności pobożnego i sławnego rycerza, wojewody malborskiego, starosty puckiego, bytowskiego, człuchowskiego i kryszporskiego (obecnie dzierzgońskiego) Jakuba Wejhera  – wiernego towarzysza wypraw  wojennych króla Władysława IV.

Przy oblężeniu warowni Biała na Białorusi w 1634 r. zasypany murem ślubuje wystawić kościół na cześć Trójcy Świętej i klasztor synom świętego Franciszka, jeśli bóg zachowa go przy życiu. Wróciwszy szczęśliwie do domu wybiera w swych dobrach Śmiechowskich między rzeczkami Białą i Srebrną miejsce pod kościół, klasztor i później kalwarię wejherowską dodając z zadowoleniem „Pod Białą ślubowałem, nad Białą ślub wypełniam”. Benedykcji dokonuje dnia 04.10.1644 r. opat oliwski Aleksander Kęsowski i z polecenia ordynariusza diecezji, biskupa włocławskiego Gniewosza duszpasterstwo w wybudowanym kościele obejmuje cysters – o. Adam Foltynowicz. Konsekracji pierwszego kościoła dokonał sufragan włocławski Piotr Mieszkowski dnia 16.08.1645 r. przy swej wizytacji pasterskiej.

Był to niewielki kościółek ryglowy (szkieletowy), jak wszystkie domy Wejherowa, które liczyło wtedy około 500 mieszkańców. Zachowały się tylko pod obecną posadzką prawie całe fundamenty, wraz z kryptą dla zmarłych i tam pochowanych 14 proboszczów parafii.

Następny patron kościoła hrabia Piotr Przebendowski w latach 1754-1755, kiedy miasto się rozrosło pobudował, na tymże samym miejscu  barokowy kościół i wspaniale (w rokokowy wystrój)  wyposażył jego wnętrze.

Zachował się tak niezmienny, aż do ostatniej przebudowy, kiedy to w latach 1927-1929 ksiądz prałat Edmund Roszczynialski pobudował przednią wyższą część wraz z prezbiterium. Konsekracji nowego kościoła dokonał biskup Stanisław Wojciech Okoniewski w 1928 r.

Zachowały się zabytkowe ołtarze oraz rokokowe ambona i chrzcielnica, obraz ukrzyżowania z 1629 r. szkoły Rubensa, żyrandol mosiężny, ręcznie kuty z orłem polskim. Organy trzyczęściowe są firmy Goebla z Gdańska (połączone elektrycznie).

Witraże w starym kościele są darem księdza prałata Dąbrowskiego, wykonane w XIX w. w Berlinie. Ostatni po prawej stronie dokomponował Stanisław Powalisz z Poznania. On też dokonał rekonstrukcji zniszczonego witrażu świętego Antoniego w kaplicy, dawniejszej zakrystii.

Witraże w nowym kościele są wykonane w Quedlinburgu, w prezbiterium według projektu i kartonu profesora Wacława Szczeblewskiego z Gdyni, który kościołem tym specjalnie się opiekował.

Kościół farny, jako zabytek podlega nadzorowi konserwatora diecezjalnego i wojewódzkiego.

14.09.1995 arcybiskup metropolita gdański Tadeusz Gocłowski erygował przy kolegiacie Kapitułę Wejherowską, której pierwszym prepozytem został mianowany ks. prałat Bogusław Żurawski, a obecnym prepozytem kapituły jest ks. prałat Tadeusz Reszka.